رهیافتی نظری و تجربی بر افت تحصیلی دانش ‏آموزان دبیرستان (با تأکید بر نقش مدرسه و خانواده)

رهیافتی نظری و تجربی بر افت تحصیلی دانش ‏آموزان دبیرستان (با تأکید بر نقش مدرسه و خانواده) محمد گنجی[1] تاریخ دریافت: 23/1/92 تاریخ پذیرش: 29/8/92 چکیده این پژوهش، با عنوان بررسی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانش‏ آموزان دبیرستان، در شهرستان اراک انجام شده است. جامعه آماری آن، کل دانش ­آموزان مردودی پایه اول مدارس متوسطه ناحیه 2 اراک است. با توجه به تعداد دانش‌آموزان در سال تحصیلی 88-1387 (907 نفر)، حجم نمونه مقتضی بر اساس فرمول کوکران، 244 نفر محاسبه شده است. روش تحقیق، پیمایشی و شیوه نمونه ­گیری، احتمالی و از نوع نمونه ­گیری تصادفی ساده است. کاوش در منابع و جامعه آماری پژوهش، بر اساس پرسشنامه طراحی‌شده، به نتایجی منجر شدکه در قالب آن­ها می­توان به موارد ذیل اشاره کرد: کارآمدی معلمین، دارای بیشترین اثر غیر مستقیم و دومین عامل اثرگذار بر تحصیل، در کل است. توجهات خانوادگی و میزان مطالعه کتاب، روزنامه و مجله از سوی خانواده، روابط صمیمانه خانوادگی را رقم می‏زند که در نهایت موجب انگیزه تحصیلی در دانش ­آموزان می­شود. ویژگی­های فردی و شخصیتی دانش­ آموزان نیز، عاملی مؤثر در رشد تحصیلی یا افت تحصیلی، قلمداد شده است، به‌طوری‌که اتخاذ روش صحیح مطالعه، موجب اعتمادبه‌نفس دانش­ آموز، سپس هدفمندی در تحصیل و در نهایت، انگیزه تحصیلی می­ شود. از سوی دیگر، هدفمندی در تحصیل و اتخاذ روش صحیح مطالعه به صورت مستقیم نیز، بر انگیزه تحصیلی مؤثرند. با افزایش انگیزه تحصیلی، میزان معدل کل نیز افزایش می‌یابد و در نتیجه افت تحصیلی، کاهش پیدا می‌کند. واژه‌های کلیدی: افت تحصیلی، انگیزه تحصیلی، روابط خانوادگی، اعتماد به نفس، کارآمدی معلمین.   1. عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه کاشان [email protected]